هنر چگونه تعریف می گردد؟ - دیتاپد

پرسش هایی که نویسنده کوشیده به آن ها پاسخ دهد عبارتند از این که هنر چیست؟ چه کسان و چه سازوکارهایی در معین ارزش اثر دخیل اند؟ هنرمند کیست و آفرینشگر اثر هنری اساساً به چه کسی گفته می گردد؟ نقش دولت در آفرینش آثار هنری چیست؟ مخاطبان و طرفداران هنر چه کسانی هستند و چه عواملی در ساخت ذائقه های هنری و تنوع آن ها مؤثر است؟ آیا می توان از هنر مردم پسند سخن گفت؟ وجه تمایز دیدگاه جامعه شناختی با هنر در چیست و نگاه جامعه شناختی چگونه می تواند به درک پدیده های هنری یاری کند؟

این کتاب ذیل سه بخش کلی به آنالیز این پرسش­ها می ­پردازد: هنر از دید جامعه­ شناختی، رفتار هنری و پژوهش­ های جامعه­ شناختی، و مباحث امروز جامعه­ شناختی هنرها.

در بخش نخست نویسنده ضمن آنالیز مسئلۀ فراوری هنر و پیدایش آفرینشگران و مخاطبان و جایگاه آثار هنری در جامعه، از چگونگی پیدایش تأملات جامعه­ شناختی دربارۀ هنر و توسعه آن سخن به میان می ­آورد و روینمودهای مختلف به هنر را آنالیز می ­کند.

در بخش دوم با به پیش کشیدن بحث نقش دولت در گسترۀ هنر دربارۀ نهادها، سیاست ­های فرهنگی و بازار هنری و مشروعیت آن ها می ­نویسد. بعلاوه از حرفه ­ها و مشاغل هنری و شرایط اجتماعی آفرینش هنری در جامعه می­ گوید.

یاسنت اظهار می­ کند که پژوهش ها دربارۀ جامعه­ شناسی هنرها روز­به­ روز توسعه بیشتری می یابد و به ­سوی چندوجهی شدن و چندگونگی پیش می­ رود. او درنهایت در بخش پایانی ضمن کندوکاوهای میدانی به این سؤال پاسخ می­ دهد که آیا می ­توان رویکردی جامعه ­شناختی به آثار هنری داشت؟ او ضمن آنالیز مسائل امروزی جامعه­ شناسی هنرها، اثر هنری را به مثابه فرآیند مورد مطالعه قرار می ­دهد.

نوشتار پیش­رو بیش از هر چیز توجه ما را به مفهوم فرهنگ و اهمیت آن در جامعه­ شناسی هنر جلب می­ کند و ما را به طرح این پرسش می ­کشاند که در زیر عنوان جامعه ­شناسی هنرها چه معنایی نهفته است؛ چرا که به هر حال عنوان این کتاب همین است و در بخشی از پیشگفتار کلی آن آمده است: زمانی که می­­ گوییم جامعه ­شناسی فرهنگ منظور جامعه ­شناسی رفتارهای فرهنگی، جامعه ­شناسی مخاطب و به ­طور کلی جامعه ­شناسی پذیرش آثار فرهنگی است. هرچند در اینجا هم تعریف حدود و ثغور فرهنگ بسیار مناقشه ­برانگیز است. حال در جامعه شناسی هنر یا هنرها این قضیه چه شکلی پیدا می­ کند؟ اگر جامعه­شناسی فرهنگ بیشتر به مصرف­ فرهنگی توجه می ­کند، آیا در حوزۀ جامعه­ شناسی هنر هم با جامعه ­شناسی فراوریکنندگان آثار هنری سروکار داریم؟

راوه متعقد است سخن گفتن از جامعه ­شناسی هنر می­ تواند به این معنا باشد که هنر همان هنرهای زیبا و فاخر است، یعنی آثاری که به رسمیت شناخته شده ­اند. او ضمن بیان اینکه تعریف هنر همواره محل مناقشه بوده است، می ­نویسد: نکته این است که شان و منزلت آثار و فعالیت های هنری از پیش معین شده نیست. جامعه ­شناسی آمده است تا خط بطلانی بکشد بر این ایده که هنر امری بدیهی و ذاتی است، ضمن اینکه بر این نکته پافشاری می ­کند که فرم­ های زیباشناختی و اعمال هنری گونه به گونه هستند. چنین می­ نماید که کاربرد اصطلاح جامعه شناسی هنرها و فرهنگ ­ها در این کتاب برترین راه چاره باشد. چنان­که انجمن جامعه شناسی فرانسه در باب این موضوع هسته ­ای پژوهشی با همین نام ایجاد نموده است.

نویسنده ضمن طرح این پرسش ها و با تکیه بر دستاوردهای پژوهش های میدانی گوناگون، پارادایم های نظری اصلی این حوزه را به روشنی معرفی می­ کند. کتاب حاضر می­ تواند برای پژوهشگران جامعه­ شناسی و دانشجویان هنر و هنرمندانی که مسئلۀ جامعه ­شناسی هنر برایشان مهم می­ نماید مناسب باشد.

درآمدی بر جامعه­ شناسی هنرها با قطع رقعی، در 237 صفحه و با بهای 190 هزار تومان، به وسیله نشر نی روانۀ بازار کتاب شده است.