خرانق مقصد گردشگری زمستانی با 4500 سال قدمت است - دیتاپد

بیشتر بخوانیدروستای خرانق | گمشده ای در کویر ایران

گوشه به گوشه سرزمینمان ایران سرشار از جذابیت ها و مکان هایی است که شاید کمتر برای خود ما ایرانیان شناخته شده باشد، اما برای بسیاری از ساکنین کشورهای غربی و شرقی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تا حدی که نخستین عکس ها، فیلم ها و حتی نقشه ها و سفرنامه های مرتبط با کویر ایران را همین افراد تهیه و منتشر نموده اند.

چنانچه سون آندرسن هدین (1865 1952م) گردشگر دانشمند سوئدی که بیش از نیمی از عمر طولانی خود را در سفر گذرانید و بخش عمده آن را سفر به ایران و آسیای مرکزی تشکیل می دهد، یکی از آنهاست. نام اصلی کتاب او از راه زمین به هندوستان است اما به دلیل آن که بخش اعظم این کتاب در رابطه با کویرهای ایران است، مترجم نام کویرهای ایران را برای آن انتخاب نموده است.

نگارنده در 59 فصل کتاب، تصویری از تمام جزییات سفر خود در منطقه ها کویری ایران، روستاها و شهرها و جلوه های گوناگون آن به دست می دهد که اگر گفته شود کمتر ایرانی (به غیر از متخصصین و کویرنوردان حرفه ای) حتی نام این کتاب را هم نشنیده، سخن به بی راهه نیست.

هرچند جلوه های زیبای کویر ایران را نمیتوان در یک گزارش و در چند سطر خلاصه کرد، اما متن پیش رو تلاشی است برای نشان دادن جاذبه هایی که می تواند برای فرار از آلودگی هوا در فصل زمستان بسیار دلنشین باشد و شاید خواننده را دمی برای لذت بردن از آفتاب روح نواز زمستانی ترغیب کند.

روستای خرانق منطقه زیبا در دل کویر مرکزی ایران است که با دارا بودن امکانات رفاهی در کنار جاذبه های طبیعی می تواند مقصد مناسبی برای گردشگران زمستانی باشند.

خرانق که در گذشته خورانق یا خورنق نامیده میشده، به معنای محل برآمدن خورشید یا محل تولد خور می دانند. این شهر مرکز بخش خرانق در شهرستان اردکان استان یزد، در 60 کیلومتری شهر اردکان و از توابع این شهرستان و در مسیر جاده مشهد قرار گرفته است.

شاید در بدو ورود به این شهر کوچک کویری که باید از دل منطقه ها بیابانی برای رسیدن به آن عبور کرد، چیز چندان چشمگیری نتواند نظر شما را جلب کند، اما وقتی متوجه شوید که این منطقه کوچک بیش از 4 هزار و 500 سال قدمت دارد، درست در همان لحظه است که سوالاتی در فکر ایجاد می شود.

این که چرا این منطقه دورافتاده و کویری باید این همه سال قدمت سکونت داشته باشد؟ چه چیزی در اینجا وجود دارد که موجب سکونت شده؟ آیا آب به مقدار کافی وجود دارد که بخواهد برای سکونت مناسب باشد؟ و سوالاتی از این دست. درست در همینجاست که نوع نگاهتان به خرانق عوض شده و اگر قدری اهل تحقیق و تفکر بوده و فکر جستجوگری داشته باشید، ممکن است حتی کوچه ها و باغ های کوچک آن هم برای شما جالب باشند.

معماری این شهر که متشکل از خشت و گل با خانه هایی از جنس طاق ضربی است اولین چشم انداز ای است که در کنار درختان بادام و باغ هایی کوچک به همراه سرسبزی ناشی از زمین های کوچک زراعی خودنمایی می نماید. یکی از ویژگی های کویرهای ایران این است که تنها پوشیده از ماسه و شن نیست و بنابر شرایط جغرافیایی و اقلیمی کشورمان حتی در منطقه ها کویری هم کوه، دره، رودخانه فصلی، قنات، چشمه سار، باغات متعددی متشکل از درختان گرمسیری (نخل، کنار، زرشک و...) و حتی سردسیری نظیر بادام، سیب، زردآلو و...وجود دارد.

خرانق هم از این قاعده مستثنی نیست و بنابر شرایط اقلیمی خاص خودش همه این موارد را در خود دارد. به طور مثال در دل این شهر یک پل تاریخی مربوط به دوره ساسانی و به تعبیر بسیاری دیگر از مورخان مربوط به دوره اشکانی وجود دارد که طول آن چهل متر و ارتفاعش هم 7 متر ونیم است. این پل یکی از قدیمی ترین پلهای آبراه ایران هم هست که برای انتقال آب از یک سمت کال (رودخانه) به مزارع آن دست از آن استفاده می شود. معماری این پل هم ترکیبی از معماری ساسانی و رومی است.

مسجد جامع خرانق در وسط ده و در کنار حسینیه کوچک واقع شده است که از یک شبستان و یک صحن کوچک چند ضلعی تشکیل شده و تاریخ بنای مسجد بدرستی معلوم نیست. در داخل مسجد اثری از معماری قابل توجه یا چیزی که بتوان از روی آن بنای مسجد را تعیین نمود دیده نمی شود.

اما در خارج از مسجد، مناره نسبتا قطور و بلندی تعبیه شده که از نظر معماری و طرز بنا در خور توجه بوده و قدمت آن از خود مسجد هم بیشتر است. ناگفته نماند که اگر مناره خرانق در یکی از شهرهای بزرگ ایران قرار داشت، امروز رقیبی بس بزرگ برای منارجنبان اصفهان بود، چرا که یکی از سه منارجنبان قابل تکان خوردن در ایران است.

آنچه باعث شگفتی همگان براساس مقاله خرانق مقصد گردشگری زمستانی با 4500 سال قدمت است می شود، لرزیدن آن است که به وضوح هم مشاهده می شود. البته این منار جنبان کاربرد دفاعی نیز داشته است. از این مناره که مرتفع ترین بنای منطقه است و از چند کیلومتری دیده می شود، در قدیم به عنوان فانوس خانه یا برج دیده بانی هم استفاده میشده است.

مسجد و حسینیه از دیگر آثار تاریخی خرانق است که متصل به هم و در وسط شهر و خارج از قلعه واقع شده است. در جلوی درب ورودی قلعه مسجدی کوچک بنا شده و داخل قلعه مسجد جامع وجود دارد که سابقه آن به دوران اسلامی و حداقل دوران قاجار باز می شود و با توجه به بازسازی انجام شده همچنان پابرجاست.

مسجد جامع مسجدی است کوچک که شبستانی مربع و غرفه هایی گرداگرد آن وجود دارد. صحن این مسجد چند ضلعی است که از جنوب شرقی به حسینیه متصل است. شبستان اکنون مورد استفاده ساکنان روستاست. پشت منبر مسجد سنگ قبر رسوبی (به ابعاد 30*50) سانتیمتر به تاریخ 499 ه .ق موجود بوده است که الان در اداره میراث فرهنگی استان یزد نگهداری می شود. بر این سنگ نام علی بن محمد اسحاق نوشته شده است.

بقعه گلین کوچک به همراه قلعه 1800 ساله خرانق که تا 3 دهه قبل هم محل سکونت مردم بوده، حمام، آب انبار و کاروانسرا از دیگر مکانهای تماشای خرانق است که می تواند در یک سفر دل انگیز زمستانی ارزش بازدید داشته باشد.

اگر قصد دارید تا دمی را آسوده و به دور از هیاهوی ترافیک و آلودگی شهری، سپری کنید، سفر به خرانق می تواند انتخاب مناسبی باشد. به خصوص آن که اقامت در کاروانسرای خرانق و بومگردی که با هدف تجربه زندگی روستایی بازسازی و در دسترس گردشگران واقع شده است، می تواند یادآور زمانی باشد که بازرگانان آنجا اقامت می کردند. به همان مقدار که تماشا آسمان پرستاره کویر در شب که شگفتی آن را به دلیل دور بودن از روشنایی شهر دوچندان نموده؛ غروب و طلوع خورشید در پشت کوه های خرانق هم زیبایی خودش را دارد.

مردمی که در خرانق زندگی می نمایند مانند گذشته به زراعت و کشاورزی مشغول هستند که از محصولات آنها میتوان به کشت گندم، یونجه و زردک اشاره کرد. هر ساله جشنواره زردک هم در آذر در کاروانسرای خرانق برگزار می شود.

فاصله این شهر کوچک کویری تا تهران نزدیک به 10 ساعت رانندگی است و از آنجا که در مرکز ایران واقع شده است، گزینه مناسبی برای شهرهایی در استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و حتی خود ساکنان استان یزد است.

نویسنده: امیرحسین غلام زاده نطنزی

منبع: همگردی