آشی خوش طعم با قدمت 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح در ایلام - دیتاپد

به گزارش ، یکی از استان ایلام آش ترخینه است؛ ترخینه به غذای آبکی گفته می گردد که از دوغ تخمیر شده به دست می آید و به علت دارا بودن طبع گرم و انواع ویتامین ها، در فصل سرما برای استفاده می گردد.

این آش دلچسب و سنتی به دو مزه و طعم مختلف تهیه می گردد؛ انواع آن دوئینه؛ ترخینه با دوغ و شمینه؛ ترخینه با درصد گندم بیشتر است.

زهرا رحمتی بانوی ایلامی،گفت: یکی از آش ها و سوپ های معروف ایلام آش ترخینه است که فصل زمستان صندلی خاصی در سفره غذایی مردم دارد.

وی اضافه نمود: هر ساله یک ماه قبل از آغاز فصل پاییز مقدار زیادی ترخینه را با توجه به ذائقه خانواده به صورت دوئینه درست میکنم؛ برای تهیه آش دوئینه باید ابتدا بلغور گندم یا جو به مدت چند ساعت در دوغ بپزد و سپس مواد را گلوله نموده و آن را زیر نور آفتاب خشک کرد.

رحتمی ادامه داد: برای طبخ آش ترخینه، در ابتدا چند تکه ترخینه خشک را به همراه مقداری حبوبات که از قبل پخته شده است را باید پخت و سپس در سرانجام نیز سبزی خشک، زردچوبه و پیاز داغ را افزود؛ هرچه آش بیشتر بپزد، ترخینه های خشک از هم باز شده و دوغ آن بهتر در غذا پخش می گردد.

عاصم آبادی دیگر بانوی ایلامی، گفت: آش ترخینه یکی از سوپ های محبوب و پرطرفدار در خانواده است که علاوه بر خوشمزه بودن این آش در فصل سرما می تواند از سرماخوردگی و آنفولانزا جلوگیری کند.

وی اضافه نمود: برای درست کردن ترخینه به صورت شمینه ابتدا سبزی شلم و ریشه آن را باید به قطعات بسیار ریز خرد نموده و به آن، گوجه فرنگی رسیده و رنده شده، سبزیجات معطر مانند ترخون و نعنا، پیاز، مایه خمیر، فلفل و زردچوبه اضافه و ترکیب را باید به مدت 4 روز، دور از آفتاب نگه داریم و سپس به آن، گندم خردشده را اضافه نموده تا مواد به شکل خمیر درآید که ماده ای خوشبو و خوش طعم است.

عاصم آبادی توضیح داد: گلوله هایی از خمیر ترخینه را در معرض نور آفتاب قرار داده تا خشک گردد؛ برای طبخ آش ترخینه، چند تکه از ترخینه جامد را به همراه ماش پخته شده و پوست کنده شده به مدت 20 دقیقه در آب جوش، پخته و با پیاز داغ سرو می گردد.

رائد ناصری فر کارشناس میراث فرهنگی گفت: آش ترخینه؛ یکی از مشهورترین و مقوی ترین غذا های ایلامی است؛ ترخینه، یکی از غذا هایی است که در فصل زمستان و به دلیل شیوع سرماخوردگی و برای درمان آن طبخ و خورده می گردد؛ البته ترخینه را به عنوان غذای محلی دیگر استان های غربی کشور از جمله کرمانشاه، لرستان و کردستان نیز می شناسند.

وی اضافه نمود: به دلیل در دسترس نبودن برخی از مواد لازم آش ترخینه در فصل زمستان، مردم ایلام یک ماه قبل از آغاز سرما، آغاز به تهیه این مواد نموده و در زمستان، این غذای محلی و مقوی و مفید را درست می نمایند.

ناصری فر توضیح داد: سابقه طبخ این غذا در ایران به 3000 سال پیش از میلاد مسیح می رسد؛ نام ترخینه برای اولین بار در تاریخ ایران در قرن 11، در لغت نامه زمخشری اشاره شده است و پس از آن، واژه ترخینه در قرن 13 در دانش نامه جهانگیری دیده می گردد.

وی ادامه داد: ترخینه در مورخ 97/11/9 به شماره 1771 در فهرست ناملموس آثار ملی کشور به نام استان ایلام توسط میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شد.

الهام رنجبر کارشناس تغذیه، گفت: آش ترخینه یکی از غذا های محلی استان ایلام است که حاوی ویتامین های B و C است؛ خواص ترخینه بسته به مواد تشکیل دهنده آن می تواند متفاوت باشد.

وی اضافه نمود: در مناطق مختلف استان ترکیبات ترخینه متفاوت است؛ برخی از مناطق گندم را با دوغ و برخی دیگر از مناطق گندم را با آب گوجه فرنگی ترکیب می نمایند؛ دوغ می تواند منبع کلسیم و گوجه فرنگی نیز منبع ویتامین سی است.

این کارشناس تغذیه ادامه داد: ترخینه را می توان به عنوان یک سوپ و میان وعده استفاده کرد؛ که بسته به مقدار مصرفی می تواند انرژی زا باشد؛ اینکه گفته می گردد ترخینه می تواند درمان سرماخوردگی باشد و خاصیت درمانی داشته باشد از لحاظ علمی ثابت نشده است.

وی گفت: رعایت نکات بهداشتی در هنگام تهیه ترخینه حائز اهمیت است؛ زمان خشک کردن تکه های ترخینه باید محلی که برای خشک ترخینه در نظر گرفته می گردد، محلی بهداشتی و به دور از وجود حشرات و جوندگان باشد.

منبع: فارس