نگاه شوخ و شنگ به دنیا - دیتاپد

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت وگو با خبرنگاران درباره اهمیت و کاردکرد هیچانه ها در ادبیات اظهار کرد: ما نمونه های زیادی از هیچانه ها نداریم؛ این که تعداد زیادی هیچانه داشته باشیم که جریانی ایجاد کرده باشند، نداریم. مواردی که برای مثال زدن هستند، خیلی خیلی محدودند؛ مثلا اتل متل توتوله و سه چهارتای دیگر. بعدها در ادبیات ما در حدود 200-300 سال اخیر، احمداسراها را داریم. احمداسرا مانند هیچانه سرایی بوده؛ البته جریانی است آگاهانه تر و افرادی آمده و آن ها را شکل دادند اما باز خیلی خیلی نقش کمرنگی از خود باقی گذاشته اند. یا من حداقل منابع زیادی نمی شننام که بتواند درباره احمداسراها به ما بگوید، مگر در تاریخ ادبیات که نمونه های جزئی داریم. چون نام خودم احمد بوده دوست داشتم این منابع را داشته باشم و بدانم این احمداسراها چه کسانی بودند و احمد اول چه آدم خل و چل و باحالی بوده است (به شوخی).

او سپس گفت: با وجود تعداد اندک هیچانه های به جای مانده، هیچانه یک چیز جالب و عجیب و غریب است. دقیقا مقابل تعقل گرایی است، انگار جاهایی انسان خسته شده و خواسته سمت این مهمل گویی برود و هوشمندی خود را از طریق بی معنا کردن جملات پیش ببرد؛ در دنیای که می تواند پر از محدودیت و مسائل منطقی باشد. آن جاست که نیچه می گوید ما هنر را داریم که از فرط واقعیت خفه نشویم. به نظر می رسد هیچانه هنری است که خودمان در مقابل قوانین دست وپاگیر، مرگ، درد و چیزهای دیگر خلق کرده ایم. از این زاویه برایم هیچانه ها مجذوب کننده و جالب بود که هیچانه چیست؟ خودم دنبال پاسخ به این سوال هستم.

اکبرپور در ادامه اظهار داشت: هیچانه مقابل پوچ گرایی است؛ زمانی در شرایط تعقل به پوچ گرایی برسید، یک نفر می آید و می گوید هنوز راه هایی وجود دارد. گمان مبر که به سرانجام رسید کار مغان/ هزار باده ناخورده در رگ تاک است؛ راه دیگری هست که بشود به زندگی نگاه کرد. آقای رحماندوست و دوستان دیگر هم سعی کردند هیچانه های نو بسرایند اما هیچ گاه جریان نشد. به شدت طرفدار هیچانه ها هستم و به نظرم باید حتی در داستان کودک و داستان نوجوان هم بیاید و سرودن این هیچانه ها هم هوشمندی زیادی می خواهد.

او درباره این که چرا هیچانه ها به جریان ادبی تبدیل نشده اند و کمتر سراغ آن ها می فرایند، گفت: فکر می کنم ادبیات به ویژه ادبیات کودک و نوجوان نتوانسته خود را از زیر یوغ آموزش و تربیت بیرون بکشد، جریان آموزش و تربیت جریان قدرتمندی در ادبیات است هرچند در این سال ها قدرتش کمتر شده اما هچنان قوی است و کسانی که داستان و شعر کودک را برمی دارند، فکر می کنند باید پیامی در آن باشد مثلا احترام به بزرگ ترها و بهداشت. حیطه پیام را در ادبیات بسیار تنگ و ترش گرفتند در حالی که از دید من هیچانه ها پیام بزرگی در خود دارند. پیام شان نگاه شوخ و شنگ به دنیا با تمام محدویت هایش است و فکر می کنم این پیام خوبی است. اما وقتی مفهوم پیام شادی صرف باشد، می گویند فکاهه است و با حالت تحقیرآمیز به آن نگاه می کنند. در حالی که خنده و شادی خود پیام است و پیام بالاتر از شادی وجود ندارد. فکر می کنم مشکل این است که کسانی که ذهنیت تعلیم و تربیت از ادبیات دارند، نمی گذارند جریان شود. به هر حال کسانی هستند که در رسانه ها حضور دارند، در مجلات تصمیم گیرنده اند و قبل از این که این جریان به ممیزی ارشاد برسد با نوعی خودسانسوری همراه می شود.